Niedawno zwróciłam Waszą uwagę na istniejącą w kodeksie spółek handlowych instytucję uchylenia uchwały walnego zgromadzenia. Szczegółowe omówienie przesłanek, których ziszczenie daje możliwość zaskarżenia uchwały znajdziecie tutaj. Dziś natomiast poruszę równie ważną kwestię – uprawnienie do zaskarżenia uchwały.
Kto jest uprawniony do zaskarżenia uchwały?
Zgodnie z regulacją ustawową prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia przysługuje:
- organom spółki – zarządowi lub radzie nadzorczej, a także poszczególnym członkom tych organów;
- akcjonariuszowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu; wymóg głosowania nie dotyczy akcjonariusza akcji niemej;
- akcjonariuszowi bezzasadnie niedopuszczonemu do udziału w walnym zgromadzeniu;
- akcjonariuszowi, który nie był obecny na walnym zgromadzeniu, jedynie w przypadku wadliwego zwołania walnego zgromadzenia lub powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad.
Jeśli chcecie poznać szczegóły – zapraszam do lektury!
Uprawnienie organów spółki i ich członków
W przypadku, gdy powództwo wytoczyć zamierza organ powinien on działać zgodnie z zasadami reprezentacji.
Zasady te ustalone są ,w przypadku zarządu, w umowie spółki lub przepisach prawa (art. 373 k.s.h.).
W przypadku rady nadzorczej zasady te są zazwyczaj określone w regulaminie działania organu.
W doktrynie pojawiają się również poglądy, że w tym przypadku zasady reprezentacji nie powinny znaleźć zastosowania, a organy powinny działać in corpore poprzez wszystkich swoich członków.
Niezależnie od przyjętej koncepcji podstawą do wytoczenia powództwa jest uchwała organu. Uchwałę podejmuje się wymaganą większością lub jednomyślnie, w zależności od postanowień spółki lub aktów wewnętrznych.
Dodatkowo, uprawnienie do wytoczenia powództwa przysługuje każdemu członkowi organu spółki. Należy mieć tu na myśli zarówno samodzielnie członków zarządu (niezależnie od pełnionej przez nich funkcji) oraz poszczególnych członków rady nadzorczej.
Spór w doktrynie
W doktrynie i orzecznictwie trwa wieloletni spór co do tego, czy uprawnienie do zaskarżenia uchwały przysługuje także byłemu członkowi zarządu.W praktyce jest to często spotykany temat i kwestia budząca wiele pytań. Każda z sytuacji wymaga odpowiedniego przeanalizowania. Znający się na rzeczy prawnik może się tu okazać niezwykle przydatny 😉
Uprawnienie akcjonariusza sprzeciwiającego się uchwale
Ustawodawca postanowił, że akcjonariuszowi, który głosował przeciwko uchwale, przysługuje prawo do zaskarżenia uchwały. Jednak, nie zawsze. Może mieć to miejsce jedynie w sytuacji, gdy po powzięciu uchwały akcjonariusz zażądał zaprotokołowania sprzeciwu.
Jak słusznie zauważa profesor Andrzej Kidyba w tej sytuacji muszą być spełnione trzy przesłanki:
- akcjonariusz brał udział w głosowaniu,
- akcjonariusz głosował przeciwko uchwale,
- po powzięciu uchwały akcjonariusz zażądał zaprotokołowania sprzeciwu.
A co ze sprzeciwem? Czy można zastanowić się „na spokojnie” nad jego treścią i złożyć go już po zamknięciu Zgromadzenia?
Absolutnie nie!
Żądanie zaprotokołowania sprzeciwu powinno nastąpić niezwłocznie po powzięciu uchwały. Orzecznictwo – w wyjątkowych sytuacjach – przyjmuje, że z ważnych powodów może nastąpić to nastąpić także w czasie późniejszym.
Jaka powinna być treść sprzeciwu? Ustawa tego nie określa. Ważne jest jednak, aby z przekazanej przez akcjonariusza informacji wyraźnie wybrzmiewał brak zgody wobec podjętej uchwały. Nie trzeba jednak wprost notyfikować pozostałym wspólnikom zamiaru zaskarżenia właśnie podjętej uchwały 😉
Oczywiście, to na akcjonariuszu jako powodzie ciążył będzie obowiązek wykazania dochowania powyższych obowiązków.
Wyjątkowa sytuacja dotyczy akcjonariusza uprawnionego z akcji niemej. On oczywiście nie głosuje – także przeciw. Akcjonariusz który jest pozbawiony prawa głosu, jeżeli chce wnieść powództwo przeciw uchwale, powinien wnieść jednak sprzeciw co do jej podjęcia bezpośrednio po podjęciu uchwały. Takie stanowisko prezentowane jest gremialnie w orzecznictwie. Pogląd taki wyraził m.in Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 23 lutego 2011 r., sygn. akt VI ACa 898/10).
Odnosząc się do możliwości zaskarżenia uchwały przez byłego akcjonariusza w orzecznictwie prezentuje się różnorakie poglądy. Ostatecznie jednak, w przewadze, Sąd Najwyższy prezentuje stanowisko o dopuszczalności takiego działania.
Wspólnik bezzasadnie niedopuszczony do głosowania
Prawo do zaskarżenia uchwały przysługuje również wspólnikowi, który wbrew swojej woli nie brał udziału w głosowaniu – został do niego bezzasadnie niedopuszczony.
Bezzasadne niedopuszczenie polega na umożliwieniu akcjonariuszowi zarówno udziału w całym walnym zgromadzeniu, jak i oddania głosu co do określonej uchwały.
Aby ziściła się przesłanka podmiotowa zaskarżenia niedopuszczenie musi być istotnie bezzasadne. O takiej sytuacji możemy mówić w przypadku uniemożliwienia głosowania bez właściwego uzasadnienie lub podstawy prawnej.
Co za tym idzie, wystąpienie okoliczności usprawiedliwiających odmowę uczestnictwa w zgromadzeniu powoduje wyłączenie możliwości zaskarżenia uchwał walnego zgromadzenia. Podstawą zgodnego z prawem niedopuszczenia do udziału w zgromadzeniu może być na przykład nieprzedstawienie dokumentów uprawniających do głosowania.
Ten sam skutek odnosi bezzasadne niedopuszczenie do głosowania pełnomocnika.
Zaskarżenie uchwały przez nieobecnego
W przypadku nieobecności na walnym zgromadzeniu możliwe jest zaskarżenie uchwały tylko, gdy nie zostało ono prawidłowo zwołane lub gdy podjęto uchwałę nieobjętą wcześniej notyfikowanym porządkiem obrad.
Kiedy mamy do czynienia z nieprawidłowym zwołaniem Zgromadzenia?
- Nieprawidłowe zwołanie może wiązać się z naruszeniem terminu ogłoszenia lub wysłania zaproszenia na zgromadzenie.
- Może polegać również na zwołaniu walnego zgromadzenia w nieprawidłowy sposób (przesyłania zaproszeń na zgromadzenie w niewłaściwej formie – np. smsem).
Jeśli na Zgromadzeniu podjęto uchwałę nie objętą wcześniej porządkiem obrad również ona może podlegać zaskarżeniu, choćby większość wspólników (akcjonariuszy) zgodziła się na objęcie porządkiem takiej sprawy już podczas zgromadzenia.
***
Mam nadzieję, że udało mi się dziś wyjaśnić Wam komu i w jakich okolicznościach przysługuje prawo uchylenia uchwały Walnego Zgromadzenia – w spółce akcyjnej lub Zgromadzenia Wspólników – w spółce z o.o. W obu spółkach kapitałowych przesłanki są bowiem takie same 🙂
Już niedługo poruszę, dziś zasygnalizowaną kwestię zaskarżenia uchwały przez byłego członka zarządu. Zwłaszcza w kontekście uchwał dotyczących absolutorium oraz odwołujących członka organu jest to bardzo ważny temat.
Jeśli chcecie być na bieżąco z publikowanymi przeze mnie treściami zapraszam do subskrybowania bloga.
Pozdrawiam!
Weronika Powęska
radca prawny
***
Dziś kilka słów o podejmowaniu – nie zawsze dobrych i we właściwy sposób – decyzji w spółkach kapitałowych. Środek ochrony dla interesów spółki i wspólnika stanowi uchylenie uchwały Walnego Zgromadzenia (Zgromadzenia Wspólników). Jak z pewnością wiecie, zasadą w spółkach kapitałowych jest podejmowanie czynności przez Zarząd. Niektóre działania muszą mieć jednak oparcie w uchwale wspólników. [Czytaj dalej]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }